Trong bối cảnh kinh tế và chính trị thế giới không ngừng biến động, việc đầu tư vào vàng đang trở thành lựa chọn hấp dẫn của nhiều nhà đầu tư. Vàng không chỉ là một tài sản trú ẩn an toàn mà còn giữ vai trò quan trọng trong việc bảo vệ giá trị tài sản trước những biến động khó lường. Tuy nhiên, để đầu tư hiệu quả và tối ưu hóa lợi nhuận, việc hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến giá vàng là điều không thể bỏ qua. Bài viết sau đây sẽ khám phá chi tiết năm yếu tố quan trọng nhất mà nhà đầu tư cần quan tâm khi đầu tư vào vàng, từ tình hình khủng hoảng kinh tế – chính trị toàn cầu, mối quan hệ với đồng USD, cho đến các chính sách ngân hàng trung ương, vai trò của quỹ ETF vàng và tác động của lạm phát.
Tình hình khủng hoảng kinh tế – chính trị toàn cầu
Ảnh hưởng của khủng hoảng tài chính năm 2008
Sự ổn định của nền kinh tế và chính trị thế giới là một trong những yếu tố có ảnh hưởng nhiều nhất đến giá vàng. Một ví dụ điển hình về khủng hoảng kinh tế – chính trị toàn cầu ảnh hưởng đến giá vàng là cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Đây là một trong những cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất trong lịch sử, khiến nhiều ngân hàng và công ty lớn phá sản, thị trường chứng khoán sụt giảm, nền kinh tế suy thoái và thất nghiệp tăng cao. Chỉ trong 4 năm từ 2008 đến 2012, giá vàng thỏi đã tăng từ mức khoảng 872 USD/ounce lên đến 1.664 USD/ounce. Điều này cho thấy rằng khi có những biến động bất ổn, giá vàng thường có xu hướng tăng cao do nhu cầu đầu tư vào vàng làm tài sản trú ẩn an toàn tăng lên.
Tác động của đại dịch COVID-19
Một ví dụ khác là cuộc khủng hoảng đại dịch COVID-19 năm 2020. Đây là một cuộc khủng hoảng y tế do virus corona mới gây ra, lan rộng trên toàn thế giới và gây ra hàng triệu ca nhiễm và tử vong. Cuộc khủng hoảng này đã gây ra những tác động tiêu cực đến nền kinh tế toàn cầu, khiến nhiều nước phải áp dụng các biện pháp phong tỏa, hạn chế hoạt động sản xuất và tiêu dùng, làm suy giảm tăng trưởng và thất nghiệp tăng cao. Theo số liệu của World Gold Council, giá vàng trung bình hàng quý đã tăng từ 1.583 USD/ounce (quý I/2020) lên 1.875 USD/ounce (quý IV/2020). Giá vàng cũng đã đạt mức cao kỷ lục là 2.067 USD/ounce vào tháng 8/2020, khi cuộc khủng hoảng đại dịch COVID-19 đạt đỉnh điểm. Cuộc khủng hoảng này chứng minh rằng trong thời kỳ bất ổn, giá vàng tăng cao do nhu cầu tìm đến vàng làm nơi trú ẩn an toàn.
Mối quan hệ giữa giá vàng và đồng USD
Giá vàng được tính bằng USD
Mối quan hệ tỉ lệ nghịch giữa giá vàng và đồng USD là một yếu tố được nhiều nhà đầu tư quan tâm. Giá vàng thường được tính bằng đồng USD trên thị trường quốc tế. Do đó, khi đồng USD mạnh lên, nó sẽ mua được nhiều vàng hơn và khiến giá vàng giảm. Ngược lại, khi đồng USD yếu đi, nó sẽ mua được ít vàng hơn và khiến giá vàng tăng.
Vàng là tài sản trú ẩn an toàn
Vàng là một tài sản trú ẩn an toàn, tức là nó có giá trị ổn định và không bị ảnh hưởng bởi biến động của thị trường. Khi kinh tế gặp khó khăn hoặc có rủi ro cao, nhu cầu đầu tư vào vàng sẽ tăng lên và đẩy giá vàng lên cao. Trong khi đó, đồng USD cũng là đồng tiền dự trữ quốc tế và được sử dụng rộng rãi trong giao dịch thương mại. Do đó, khi đồng USD được ưa chuộng hơn, giá vàng sẽ bị suy yếu và ngược lại.
Ảnh hưởng của triển vọng kinh tế
Khi kinh tế phát triển tốt hoặc có triển vọng lạc quan, nhu cầu đầu tư vào vàng sẽ giảm xuống và kéo giá vàng xuống thấp. Đồng USD cũng có tính chất tương tự, khi nó là đồng tiền dự trữ quốc tế và được sử dụng rộng rãi trong giao dịch thương mại.
Các yếu tố khác tác động đến mối quan hệ giữa vàng và USD
Vàng và đồng USD còn bị ảnh hưởng bởi các yếu tố khác như lãi suất, lạm phát, cung cầu, chính sách của các ngân hàng trung ương, các sự kiện chính trị và xã hội, v.v. Những yếu tố này có thể làm thay đổi giá trị của cả hai tài sản và tạo ra những biến động trong mối quan hệ giữa chúng.
Chính sách của các ngân hàng trung ương
Chính sách lãi suất của FED
Ngân hàng trung ương là tổ chức quản lý tiền tệ của một quốc gia hoặc một nhóm quốc gia và kiểm soát lượng cung tiền. Một trong những công cụ chính của các ngân hàng trung ương là ấn định lãi suất, tức là chi phí sử dụng tiền tệ. Nếu FED tăng lãi suất, điều này sẽ làm cho đồng USD mạnh lên so với các đồng tiền khác, do đó làm giảm giá vàng tính bằng USD và ngược lại.
Chương trình nới lỏng định lượng (QE) của FED
Ngoài ra, FED còn có thể ảnh hưởng đến giá vàng bằng cách thực hiện các chương trình nới lỏng định lượng (QE), tức là mua các tài sản tài chính như trái phiếu để tăng lượng tiền lưu hành. Khi FED thực hiện QE, điều này sẽ làm giảm giá trị của đồng USD và làm tăng nguy cơ lạm phát, do đó làm tăng giá vàng.
Ảnh hưởng của việc mua hoặc bán vàng của các ngân hàng trung ương khác
Chính sách của FED không phải là yếu tố duy nhất ảnh hưởng đến giá vàng. Các ngân hàng trung ương của các quốc gia khác cũng có thể ảnh hưởng đến giá vàng bằng cách mua hoặc bán vàng trong kho dự trữ ngoại hối của họ. Vàng sẽ trở nên khan hiếm và có giá trị hơn nếu các ngân hàng trung ương thực hiện giao dịch mua nhiều hơn bán.
Vai trò của các quỹ ETF vàng
Quỹ ETF vàng là gì?
Các quỹ ETF vàng là một loại quỹ hoán đổi danh mục hàng hóa, trong đó chỉ bao gồm duy nhất một loại tài sản đó là vàng. Các quỹ ETF vàng phát hành các sản phẩm như chứng chỉ quỹ và chúng được mua và bán trên các sàn giao dịch chứng khoán lớn như SIX Swiss, Bombay, London, Paris Bourse và New York. Các quỹ này có thể nắm giữ vàng vật chất hoặc không.
Nhu cầu và cung ứng của các quỹ ETF vàng
Các quỹ ETF vàng tạo ra nhu cầu cho vàng khi huy động vàng từ các nhà đầu tư hoặc mua vàng để phát hành chứng chỉ quỹ. Việc này làm nhu cầu vàng tăng và giá vàng cũng tăng theo. Ngược lại, khi các quỹ này thu hồi chứng chỉ quỹ và bán vàng ra thị trường, giá vàng cũng sẽ giảm theo.
Ảnh hưởng của minh bạch trong danh mục đầu tư
Các quỹ ETF vàng thường minh bạch danh mục đầu tư cũng như lượng vàng mà họ huy động cho các nhà đầu tư cũng như công chúng. Nhiều nhà đầu tư cá nhân theo dõi và đưa ra quyết định mua bán vàng dự trên hoạt động của các quỹ này. Vì vậy, mỗi khi quỹ ETF huy động hay bán vàng đều ảnh hưởng đến hành vi mua bán vàng của một lượng lớn các nhà đầu tư cá nhân, qua đó gián tiếp làm ảnh hưởng đến giá vàng.
Lạm phát và tác động đến giá vàng
Mối quan hệ lý thuyết giữa lạm phát và giá vàng
Lạm phát là hiện tượng giá cả hàng hóa và dịch vụ tăng lên trong một khoảng thời gian nhất định, làm giảm giá trị của tiền tệ. Theo lý thuyết, khi lạm phát tăng, giá trị của tiền tệ giảm, nên người ta sẽ tìm đến vàng để bảo vệ tài sản của mình. Điều này sẽ làm tăng nhu cầu và giá vàng. Ngược lại, khi lạm phát giảm, giá trị của tiền tệ tăng, nên người ta sẽ bán vàng để chuyển đổi sang tiền tệ hoặc các tài sản khác có lợi nhuận cao hơn. Điều này sẽ làm giảm nhu cầu và giá vàng.
Ví dụ về ảnh hưởng thực tế: Việt Nam năm 2022
Trong ví dụ cụ thể của Việt Nam năm 2022, chúng ta có thể thấy một hiện tượng đáng chú ý khi lạm phát ở mức thấp nhất kể từ năm 2016 với chỉ 1,84%. Tuy nhiên, điều này không tương ứng với giá vàng trong nước khi nó đã tăng từ mức 55,45 triệu đồng/lượng đầu năm lên đến 70,7 triệu đồng/lượng vào cuối năm. Điều này không phải do tình hình lạm phát trong nước mà còn bởi ảnh hưởng của nhiều yếu tố quốc tế. Đặc biệt là do giá vàng thế giới tăng mạnh từ 1527,5 USD/ounce lên 1993,9 USD/ounce trong năm 2022. Ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, sự suy thoái kinh tế toàn cầu, sự bùng nổ của chiến tranh thương mại và xung đột địa chính trị, sự bơm tiền của các ngân hàng trung ương, sự tăng cầu của các nhà đầu tư tìm kiếm sự an toàn, v.v., đã góp phần thúc đẩy giá vàng trong nước tăng mạnh.
Sự quan trọng của việc theo dõi và hiểu biết thị trường vàng
Việc đầu tư vào vàng không chỉ đơn thuần là một quyết định tài chính mà là một chiến lược bảo vệ tài sản trước những biến động không lường trước của nền kinh tế và chính trị toàn cầu. Hiểu biết sâu sắc về những yếu tố ảnh hưởng đến giá vàng sẽ giúp bạn đưa ra quyết định đầu tư thông minh và bền vững. Trong thời kỳ bất ổn, vàng vẫn luôn giữ vị trí đặc biệt trong danh mục đầu tư, mang lại sự an toàn và ổn định mà khó có tài sản nào khác có thể sánh kịp. Hãy luôn theo dõi thị trường, cập nhật thông tin và phân tích một cách cẩn thận để đảm bảo rằng bạn sẽ không bỏ lỡ bất kỳ cơ hội nào mà vàng mang lại.
